Op een half uur varen van de kust van Kaapstad ligt Robbeneiland. Een berucht eiland dat meer dan 400 jaar lang gevangenen en bannelingen heeft gehuisvest. Nelson Mandela was één van de bekendste gevangenen. Hoe klein en omstreden het eiland ook is, het heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van Zuid Afrika en de Apartheid. Ga jij op vakantie naar Kaapstad, dan mag een bezoek aan Robbeneiland niet ontbreken.
In 1488 werd het eiland officieel ontdekt door de Portugezen. Zij gebruikten het eiland vooral als bevoorrading eiland, net als de VOC die jaren later het eiland ontdekte. Het eiland dankt zijn naam ook aan de Nederlandse ontdekkingsreizigers. Tientallen zeehonden ook wel robben, bevolkte het eiland waardoor de Nederlanders besloten het eiland de naam Robbeneiland te geven. In het begin van 17e eeuw werden de eerste gevangenen naar het eiland gebracht. Harry de Strandloper was de eerste gevangene omdat hij vee had gestolen van de Europese kolonisten. Tot 1800 zouden vele gevangenen volgen. Het eiland werd toen een leprakolonie waar duizenden patiënten naar toe werden verbannen. Hier kwam een einde aan met het begin van de Tweede Wereldoorlog toen er een legerbasis werd gevestigd om Kaapstad te beschermen. Een deel van het afweergeschut bevindt zich nog steeds op het eiland. Niet heel lang na het einde van de Tweede Wereldoorlog kreeg Robbeneiland zijn oude functie als gevangenis weer terug.
In 1961 werd hier door het Apartheidsregime een zwaar bewakende gevangenis voor politieke gevangenen geopend. Een gevangenis die al snel berucht zou worden vanwege de extreme omstandigheden. Fysiek en mentaal geweld door de bewakers was aan de orde van de dag en de gevangenen werden gedwongen om dagelijks zwaar werk te verrichten in de kalksteengroeve. In 1991 kwam hier een einde aan toen het zwaarbewaakte deel van de gevangenis werd gesloten en de laatste politieke gevangenen naar het vasteland terugkeerden. Vijf jaar later is het laatste deel van de gevangenis gesloten waar toen nog de criminele gevangenen werden vastgehouden.
Sinds 1944 was Nelson Mandela betrokken bij de strijd van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC) tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Als leider van de militaire tak werd hij in de jaren 60 opgepakt en gevangen genomen. Na enkele jaren in de Pretoria Local Prison werd hij op 13 juni 1964 overgebracht naar Robbeneiland. Maar liefst 18 jaar van zijn leven zou hij doorbrengen in een betonnen cel van 2 bij 2 meter in volledige afzondering van de andere politieke gevangenen. Net als alle andere politieke gevangenen werd hij dagelijks aan het werk gezet in de kalksteengroeve waardoor het gezichtsvermogen van Mandela ernstig is beschadigd. Dit heeft Mandela er echter niet van weerhouden om op Robbeneiland de andere gevangen lezingen te geven over zijn vakgebied en debatten te organiseren. In 1990 werd Mandela vrijgelaten waarna hij in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede heeft gekregen. Tot op de dag van vandaag wordt hij gezien als de Vader des Vaderlands.
Na de sluiting van de gevangenis is in 1997 het eiland opengesteld voor het publiek. Met eigen ogen kunnen de bezoekers aanschouwen in welke omstandigheden decennia lang de gevangenen hebben vastgezeten en Mandela 18 jaar van zijn leven heeft doorgebracht. De meningen over een bezoek aan Robbeneiland zijn wel verdeeld. In beperkte mate kan je vrij over het eiland lopen wat vele toeristen erg jammer vinden. Bij aankomst op het eiland staan namelijk bussen klaar die je in een tour van circa een uur over het eiland brengt. De aanwezige gids geeft een toelichting bij de historische plekken van het eiland waarna je vervolgens door een oud gevangene wordt rondgeleid door de gevangenis. Je mag een kijkje nemen in de cellenblokken die zelf zijn gebouwd door de politieke gevangenen en cel 46664 waar Mandela heeft vastgezeten. De reden dat je niet geheel vrij op het eiland kan rondlopen is omdat er op het eiland nog steeds mensen wonen. Dit zijn de medewerkers en hun families. Om de bezoekersstromen enigszins beheersbaar te maken worden de bezoekers in bussen rondgeleid. Dit neemt niet weg dat een bezoek aan Robbeneiland indrukwekkend is.
Vanaf de Clocktower bij V&A Waterfront vertrekt drie keer per dag een boot naar Robbeneiland. Tijdens de boottocht hoef jij je absoluut niet te vervelen want het uitzicht op Kaapstad, de Tafelberg en Lion’s Head is schitterend. Boek van ter voren online je ticket. Dit voorkomt wachten in een lange rij of zelfs het risico dat je niet naar Robben eiland kan op de dag dat je dit zou willen. Met name in de zomer zijn de tickets vaak uitverkocht. Trek voor een bezoek aan Robbeneiland circa 4 uur uit, dit is inclusief de boottocht.
Tip: houdt de dag van vertrek goed het weerbericht in de gaten. Waait het erg dan vaart er vaak geen boot. Dit is met name het geval in de herfst en winter.